Browser vs Catalogus programma's

Ze lijken uiterlijk op elkaar en kunnen beide veel van dezelfde dingen doen in de workflow

 

Catalogus heeft voordelen t.o.v.browser:

• Je kunt er metadata mee generen en bewerken, meer dan de meeste browsers
• Alle informatie is paraat in de catalogus [browser moet telkens opnieuw opbouwen]
• Je kunt er verzamelingen in opbouwen ['virtuele sets']
• Eindeloos veel sorteer- en selectie mogelijkheden
• Catalogus weet waar de bestanden zijn [browser moet er steeds naar toe navigeren]
• Het is vrij gemakkelijk een backup van de catalogus te maken; stel je werk veilig!
• Er kan off-line mee gewerkt worden

 

Browsers	Catalogus programma's
OS: Windows Explorer OS: MAC Finder & Preview Adobe Bridge [kan metadata toevoegen] Photoshop Lightroom [browser is onderdeel] Photo Mechanic Photoshop Elements [browser is onderdeel]	Photoshop Lightroom Canto Cumulus Extensis Portfolio iView Media Pro [overgenomen door PhaseOne] Expression Media bij PhaseOne iMatch ACDSee Fotostation Pro ThumbsPlus idImager

 

Uitgangspunt: het heeft veel voordelen om altijd RAW opnames te maken.

 

Digital Negative Specification (DNG) is een vrij nieuwe, gratis te gebruiken bestandsindeling van Adobe voor RAW opnames. Gelanceerd in 2004. Met de Adobe DNG Converter zijn camera-specifieke bestanden te converteren naar een universeel formaat. Er is inmiddels ook andere software die naar DNG kan converteren.

 

Adobe heeft lang gehoopt dat camerafabrikanten deze bestandsindeling als standaard zouden hanteren, maar dat is niet uitgekomen. Enkele bekende cameramerken kunnen opnames in DNG wegschrijven, zoals Leica, Hasselblad, Pentax en Ricoh. De grote merken houden vast aan het de eigen bestandsindeling (native RAW). Reden??

 

De belangrijkste voordelen van het DNG formaat:

• Het is een standaard en heeft daardoor een lange levensduur (commitment Adobe)
• Oudere software kan wel met DNG omgaan maar niet met de nieuwste RAW-indelingen [1]
• Eén bewerkingsprogramma voor de meeste merken camera's
• Diverse programma's kunnen metadata in DNG wegschrijven (in XMP)
• Er kan een grotere preview in DNG worden opgeslagen
• DNG kan 'losless' worden gecomprimeerd
• DNG 'recover edges' voor de laatste paar pixels [154.6K bij D2X, 106.6K bij D70] [download hier]

 

 

[1] Voorbeeld: oudere versies van Photoshop die zo toch nieuwe camera's ondersteunen. Of programma's die niet meer worden onderhouden zoals iView MediaPro (overgenomen door PhaseOne) en Rawshooter (opgekocht door Adobe).

 

Een uiterst informatieve site over DNG vind je hier: www.digitalpreservation.gov [link]

 

• EXIF:
  • Exchangeable Image File Format (matadata specificatie voor afbeeldingsbestanden) [wiki]
• IPTC:
  • International Press Telecommunications Council (ontwikkelde metadata framework voor foto's) [wiki]
• XML:
  • eXtensible Markup Language (gestructureerde gegevens in platte tekst) [wiki]
• XMP:
  • Extensible Metadata Platform (voegt gegevens over foto's toe aan digitale bestanden) [wiki]
• DNG:
  • Digital Negative (gratis te gebruiken universeel RAW bestandsformaat) [wiki]

 

 

Een belangrijk deel van deze presentatie gaat over toevoegen en gebruiken van metadata,
dus eerst even wat theorie.

Metadata: letterlijk 'data about data'. Voor fotografen: informatie over de fotobestanden.

 

We onderscheiden drie soorten metadata:

 

Type 1:	automatisch gegenereerd: EXIF [vanuit camera, scanner]
	Tijdstip opname Sluitertijd, diafragma, ISO instelling Flitserinstellingen
	Bestandsinformatie
	Type, omvang, lokatie Pixeldimensies
Type 2:	'bulk' informatie [wordt aan meerdere bestand gelijktijdig toegevoegd]
	Opname locatie Naam en adresgegevens fotograaf Contact informatie Copyright informatie Algemene beschrijving / projectnaam Naam klant
Type 3:	'hogere' informatie [wordt vaak per foto toegewezen]
	Trefwoorden [keywords] Waardering [ratings] Labels

 

 

Waar wordt metadata opgeslagen?

In de catalogus (alles) en in het fotobestand (naar keuze deels).

Het onderscheid wordt gemaakt tussen 'private' en 'public' metadata.

• 'private' matadata: informatie die alleen bestemd is voor eigen gebruik [blijft in de catalogus].
• 'public' metadata: informatie die bij de foto hoort. Wordt vastgelegd in het fotobestand [embedded].

 

Alle metadata staat in principe in de catalogus

Vanuit de catalogus kan worden bepaald welke metadata met het fotobestand mee gaat.

 

'Public' metadata kan zodoende door een browser worden gelezen en benut. Sommige programma's of 'utilities' kunnen -net als een catalogusprogramma- een deel van de metdata wijzigen (o.a. Bridge, ACDSee, Exifer, MS PhotoInfo).

In een enkel geval kun je zo'n utiliy gebruiken om bijv. de opname lokatie of opnametechniek 'geheim te houden' door stukken metadata weer te verwijderen.

 

Voorbeelden van 'private metadata':

• klantinformatie
• niet erg vleiende annotaties [trefwoord: 'lelijke typetjes']
• informatie betreffende de sets of portfolio's waartoe een foto behoord

 

Voorbeelden van public metadata':

Metadata type 1 (EXIF e.d.) zit al automatisch bij de foto, type 2 en 3 gaan in principe mee. Doe dat in een vroeg stadium zodat ook afgeleide foto's diezelfde metadata bevatten.
Die informatie wordt opgeslagen in de IPTC velden. Voorbeeld: [file-info]

 

Voorbeeld 'bulk' metadata template

 

Bedoeld om foto's makkelijker terug te kunnen vinden.
Ook om inzichtelijk te maken aan welke foto's veel cq weinig tijd wordt besteed.

 

Rating: waarderen van foto's op basis van (relatieve) kwaliteit.

 

• Hanteer brede normen die op al je foto's toepasbaar zijn
• Leg die normen vast, vertrouw niet op je geheugen
• Alleen zo kun je consequent je eigen waarderings normen hanteren
• Mooiere / beter foto's krijgen logischerwijs een hogere waardering
• Resultaat: een pyramidaal systeem m.b.v. sterren [overzicht]
• Wees zuinig en ben kritisch op jezelf. Niet overdrijven. Vuistregel 1:10
• Ken ratings zo vroeg als mogelijk toe, nog voor bewerking

 

 

Labels: bestemming van foto's aangeven middels kleur

 

• Bewaren of wegwerp
• Prints of web
• Moet nog beoordelen
• Project X of Klant Y
• Afdrukken A2 (o.i.d.)

 

Dit is in het kort hoe ik de ratings heb uitgewerkt en toepas:

 

ratings	beschrijving
5 *	(reserve)
4 *	'best of the best' behoort tot de beste van de serie
3 *	uitstekende foto, afdruk mogelijk op A3+
2 *	goed bruikbare foto's, afdrukken mogelijk op max A4
1 *	goed genoeg voor eigen gebruik of bijv. alleen op het web
niets	technisch in orde, registratief te gebruiken, 'vakantiefoto'
labels
yellow label:	technisch of anderszins twijfelgeval, maar (nog) niet weggooien
red label:	technisch niet in orde, onbruikbare opname, wegwerp

 

 

Het gaat er vooral om dat je de gekozen methode consequent hanteert!

Trefwoorden ('keywords') beschrijven de inhoud van een foto.

Met trefwoorden is elke gewenste selectie te maken in je catalogus en/of zijn foto's terug te vinden, zeker in grote collecties.

• Soms abstract ('overwinning')
• Beschrijft het onderwerp ('roofdieren')
• Soms gebruik ('jaarverslag')
• Consistent en consequent toekennen!
• Kies voor één taal [Engels?]

Hiërarchie in trefwoorden leidt tot boomstructuur:

		Gewervelde	dieren
		|
		reptielen	vogels	zoogdieren	etc.
				|
			knaagdieren	primaten	vleeseters	etc.
					|
				hyena	leeuw	luipaard	etc.

 

Als voorbeeld 'leeuw'. - dieren, gewervelde dieren, zoogdieren, vleeseters, leeuw -

Extra trefwoorden of synoniemen toekennen zoals 'Big-5', 'mannetje' cq 'vrouwtje', cq 'jong'

In het geval van de hyena bijv. 'aaseter'. Denk er goed over na, miet te weinig, niet te veel.

Opnamelocatie is niet nodig als trefwoord, die staat elders in metadata.

 

Nogmaals: Ken trefwoorden gestandaardiseerd en consistent toe anders heeft het nauwelijks zin!

'Controlled vocabulary' [link]

 

Alle bestanden

In bewerking

Archief

Producten

Raw

Producten

 

De namen die door de digitale camera's worden gegenereerd zijn wat beperkt.

Verschillende types camera maken verschillend gestructureerde namen aan.

 

Afwegingen bij het kiezen van je systeem

• Genereer een unieke naam voor elk bestand, uiteraard met een extensie [bijv. *.dng]
• Maximaal 31 karakters lang (systeem limiet); interpunctie alleen '_', '-' en '.' [extensie]
• Geven van gekozen naamgeving uitvoerbaar door gebruikte software (downloader zoals Bridge)
• Kies een systeem waarbij je niet hoeft te controleren of de naam uniek is, ergo incl. de datum
• Volg een database systeem zodat de bestanden makkelijk (chronologisch) sorteren [20080915]
• Gebruik bij meerder fotografen, voor identificatie door klant e.d. je eigen (achter)naam of inititalen
• Probeer niet de foto in de naam te beschrijven, daar gebruik je de catalogus voor

 

 

Het systeem waar ik uiteindelijk voor heb gekozen:

DB_20080915_1234.dng (intitialen_datum_volgnummer van de camera.extensie)

Mijn camera nummering loopt door.

 

Alles vòòr de . [punt] gaat mee met de afgeleide bestanden, soms met een aanvulling

DB_20080915_1234-flat.psd

 

Pas als je meer dan 9999 opnames op een dag maakt loop je hiermee in de problemen. Heb je meerdere camera's begin dan de ene camera op -0001- en de andere bijv. op -5001- (instellen in de camera of bij het downloaden). Voorbeeld:

• D2X: DB_20081015_0001.nef e.v.
• D300: DB_20081015_5001.nef e.v.

 

Ook hier weer: kies voor een systeem en hanteer het consequent.

 

Hoe organiseer je de bestanden? In mappen op alfabetische volgorde? Op onderwerp? Op klant?

 

Overwegingen

• Kan snel onhandelbaar worden, bijv. als een bestand in meerdere mappen thuishoort.
• Het archiveren kan op deze manier een moeizaam proces op zich worden.
• Hoe groter je collectie, des te groter wordt de uitdaging

 

Het beste blijkt een systeem waarbij de voordelen van metadata en een catalogus worden benut. Daardoor ontstaat een systeem met groeimogelijkheden.

 

Voorbeelden

1. Peter Krogh hanteert een 'bucket'-systeem, waarbij de inhoud van een 'bucket' op een DVD past.

Naamgeving: bijv. Raw_132_080913 (Soort inhoud_volgnummer_datum laatste item)

Afgeleide bestanden: DRV_099 ('Derivatives'_volgnummer)

 

Als je geen gebruik maakt van DVD's voor archivering kun je een afwijkende naamgeving hanteren.

 

2. Ikzelf gebruik geen CD's of DVD's voor back-up maar een aangepaste methode met externe harde schijven [overzicht]. De back-up's zijn één op één hetzelfde [overzicht], mijn camera-originelen bewaar ik apart. [overzicht] NB. "Cubestation" in de overzichten is een NAS apparaat.

 

Ook hier geldt:

• Bedenk een methodiek die voor jou werkt, houdt uitbreidbaarheid in het achterhoofd.
• Volg die methodiek vervolgens consequent.

 

 

Netwerk (al dan niet draadloos)

• Eenvoudig toegang tot verschillende computers en/of schijven alsmede het internet

 

Extra harde schijven al dan niet extern

• Back-ups op één en dezelfde harde schijf bieden maar zeer weinig zekerheid
• Meerdere harde schijven in de computer monteren is al veel beter
• Externe schijven bieden meer zekerheid
• Extra schijven in een RAID-5 array bieden nog meer zekerheid ['redundancy']
• Extra schijven zijn steeds beter betaalbaar
  • Enkelvoudige externe schijf (opties: netwerk, Firewire, USB, eSATA)
  • Oude computer nieuw leven inblazen t.b.v. opslag
  • HDD Rack
  • NAS-box met één of meerdere schijven in een RAID-configuratie (zoals mijn 'Cubestation')

 

DVD's branden

• DVD is een bruikbaar back-up medium
• Echter: optische media hebben niet het eeuwige leven
• Overweging: harde schijven worden steeds goedkoper

 

 

Murphy's Law: if anything can go wrong it will [go wrong]!

 

 

Wat zijn de bedreigingen voor digitale media?

 

• Computer gaat stuk
• Harde schijf gaat kapot
• Virus of worm
• Bij inbraak computer gestolen. Geen back-up? Alles weg!!
• Brand of wateroverlast
• Eigen fout
• CD of DVD niet meer leesbaar

 

 

Archiveringsplan moet bij voorkeur deze bedreigingen afdekken

 

• Regelmatige backup van de files waar aan wordt gewerkt [dagelijks?!]
• 'Off-site' en/of 'Off-line' backups, Krogh raad aan een set op 'eenmaal schrijven' DVD's
• Maak regelmatig een image van je systeem (OS plus programma's)
• Archief bij vrienden of (over)buren! Bijhouden draadloos via internet.

 

 

Overzicht van mijn PC

 

First things first: de opnames moeten op je PC.

Maak meteen daarna cq. daarbij een backup.

 

Gebruik bij voorkeur een download programma.

Dat programma kan een deel van de workflow uitvoeren en moet idealiter het volgende kunnen doen:

• bestanden van kaart cq opslagmedium naar PC kopiëren
• bestanden met aangepaste naam wegschrijven
• gelijktijdig backups maken (minimaal 1 soms 2)
• (bulk) metadata toevoegen
• optioneel (direct) converteren naar DNG [Note 1]
• integriteit van de bestanden verifiëren

 

Mogelijkheden:

• Filebrowser van OS of ander utility (TC) - bieden alleen mogelijkheid te downloaden, veel handwerk
• Adobe's downloader via Bridge, Lightroom of PS Elements - de downloader kent diverse mogelijkheden en is redelijk flexibel
• ImageIngesterPro - biedt zeer veel mogelijkheden en is heel flexibel [overview]
• Wie kent er nog meer?

 

 

Note [1]:
Metadata wegschrijven naar originele RAW-bestanden gaat sneller omdat dit wordt opgeslagen in een 'sidecar' bestand (meestal in XML). Na conversie in DNG's wordt het DNG-bestand telkens opnieuw weggeschreven en dat vergt meer tijd.

 

Aanbevolen stappen [--> workflow]:

• metadata template voorbereiden (Lightroom, ImageIngester, tekst-editer)
• Opnames downloaden naar PC en tegelijkertijd kopiën maken op een tweede HDD
• Integriteit bestanden controleren (kan bijv. met Br of Lr)
• Geheugenkaarten leegmaken (formateren doe je op de camera!)
• Bulk metadata aan foto's toevoegen (zoals naam, contact gegevens en copyright informatie)
  • tijdens downloaden
  • of meteen na download met bijv. Bridge of Lightroom, e.d.
• Eerste selectie maken, onbruikbare opnames weggooien
• Labels en ratings toekennen
• Optie: eerste serie trefwoorden (bulk) toekennen
• Camera RAW settings toepassen ('auto' vs 'default')
• Archiveren (2e kopie) op DVD of anderszins
• Optie: RAW converteren naar DNG
• Catalogiseren
• Optie: in de catalogus verder trefwoorden toekennen en naar DNG schrijven

 

Volgorde en stappen kun je aanpassen aan eigen situatie (programma's) en behoefte.

Peter Krogh heeft een checklist gemaakt die je kunt downloaden van zijn site.

 

Catalogusprogramma's en voordelen t.o.v. browsers: zie lijstje programma op blz. 'Basisbegrippen'

 

Het leeuwendeel van DAM vindt plaats in de catalogus

 

Ingeval je nog geen catalogusprogramma gebruikt:

Aan welke eisen moet het programma voldoen? Denk aan:

• Gebruikersgemak
• Werkt het met DNG en RAW
• Welke mogelijkheden v.w.b. 'private' en 'public' metadata
• Samenwerking met andere programma's (PS, ID, Bridge)

 

Specifieker:

• Kan metadata worden gelezen èn weggeschreven
• Welke sorteer- en zoekmogelijkheden
• Welke bestandsfuncties kent het (verplaatsen, naamgeven, verwijderen e.d.)
• Wat als bestanden 'kwijt' zijn
• 'Voelt' het programma goed aan

 

'Last but not least': past het binnen het budget?

 

Download eventueel een probeer-versie van het programma om het uitgebreid te testen.

[Tanzania catalogus]

 

Drie verschillende 'views': list, thumbs, media

Veel informatie op hoeken hoofdscherm

Mogelijkheid te 'bladeren' in gelaagde bestanden

 

'Organize'

• Catalog Fields
  • Basic
  • Media
  • Annotations
• Zichtbaarheid velden instelbaar
• Catalogs sets: virtuele sets
• Mappen indeling

 

'Info'

• Media
• EXIF
• Annotations
• Keywords
• Zichtbaarheid velden instelbaar

 

Indeling catalogus mogelijk op basis van:

• Eén of meerdere categoriën
• Eén of meerdere trefwoorden
• Bestandstype
• Met welke camera gemaakt?
• Virtuele sets
• Etc...

 

 

Catalogus naar wens indelen, metadata genereren

 

'Organize'

• Metadata toekennen (door bestand(en) te slepen [drag-and-drop])
• Ratings
  • aanpassen
  • onderling afstemmen (1:10?)
• Landen en lokaties uitwerken (Place Finder)
• Sets maken (mogelijkheid tot 'nesten' van sets)

 

'Info'

• Aanvullend trefwoorden toekennen (trefwoorden register)
• Annotaties uitwerken
• Overige mogelijke indelingen:
  • op categorie
  • op onderwerp code
  • op scene

 

Overige taken:

Metadata doorgeven aan of ophalen uit bestanden

 

Bestanden bewerken vanuit catalogus

Bestanden beheren vanuit catalogus (naamgeven (ook batch), verplaatsen, prullenbak)

 

WebGallery maken

Contactprints maken

 

 

Catalogus onderhouden

 

Zoeken en/of selecteren op

• één of meer trefwoorden
• opnamelokatie: land of streek
• datum van opname: jaar / maand / datum
• etcetera...

 

Maar ook middels zoekterm zoeken in metadata of bestandsnaam ["search"-veld]

 

Eindeloos veel mogelijkheden al naar gelang de behoefte.

Een

Twee

Drie

Vier